AB Onaylı Coğrafi İşaretli Milli Ürünlerimiz

Avrupa Birliği (AB)’den coğrafi işaret tescili alan ürünlerimizin sayısı her geçen gün artıyor. Ezine Peyniri AB’den coğrafi işaret tescili alan 18. ürünümüz oldu. Daha nicelerine…

Coğrafi İşaret Nedir? Neden Bu Kadar Önemlidir?

Coğrafi işaret, ayırt edici özelliği ile öne çıkan ve bulunduğu bölge ile özdeşleşen ürünlere verilen işarettir. Sadece tarım ürünleriyle sınırlı değildir. İnsan eliyle yapılan ürünleri de kapsamaktadır. Bu sebeple coğrafi işaret kapsamına doğal ürünler, tarım, maden, el sanatları ve sanayi ürünleri girer. (555 sayılı KHK m.1).

Coğrafi işaret; “Menşe Adı” ve “Mahreç İşareti” olmak üzere ikiye ayrılır.

Menşe Adları sadece ait oldukları coğrafi bölgede üretilirler. Çünkü ürün, niteliklerini sadece o bölge içinde üretildiğinde kazanır. Örnek olarak Malatya Kayısısı verilebilir.

Ürünün belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bir coğrafi bölge ile özdeşleşmesi; üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin sınırları belirlenmiş coğrafi alanda yapılmasını gerektiren coğrafi işaretlere de Mahreç İşareti denir. Örnek olarak Antep Baklavası verilebilir.

Coğrafi işaret tescili, bir hukuki koruma sistemidir. Ürüne kalite ve özgünlük garantisi verir, kültürel ve geleneksel mirasın korunmasını sağlar. Aynı zamanda ürünün ticari değer artışı açısından da önemlidir.

Coğrafi İşaret Tescilinin Amaçları

Yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek
Geleneksel bilgi ve kültürel değerleri korumak
Turizme katkıda bulunmak
Ürün taklitçiliği ile mücadele etmek

Bir Ürünün Coğrafi İşaret Tescili Alabilmesi İçin Sahip Olması Gereken Özellikler

Ürünün ismi tüketiciler arasında iyi bir üne sahip olmalıdır
Ürünün benzerlerine kıyasla tanınmış bir özgünlüğü bulunmalıdır
Hammadde üretimi ve işleme süreci sınırlandırılmış bir coğrafi alanda gerçekleştirilmelidir
Ayrıntılı şekilde tanımlanmış özel bir üretim sürecinin ürünü olmalı ve ayrıca gerekli kalite standartlarına uymalıdır

Ülkemizde Türk Patent ve Marka Kurumu’nun verdiği tescilin yanı sıra AB onaylı coğrafi işaret tescili almak da önemlidir. Bunun için öncelikle TÜRKPATENT’e başvuru yaparak ülkemizde coğrafi işaret tescilinin gerçekleştirilmesi gereklidir. Daha sonra Türk Patent ve Marka Kurumu aracılığı ile başvurular Avrupa Komisyonu’na gönderilmektedir.

AB’den Coğrafi İşaret Tescili Alan Ürünlerimiz

Gaziantep Baklavası
Aydın İnciri
Malatya Kayısısı
Aydın Kestanesi
Milas Zeytinyağı
Bayramiç Beyazı
Taşköprü Sarımsağı
Giresun Tombul Fındığı
Antakya Künefesi
Suruç Narı
Çağlayancerit Cevizi
Gemlik Zeytini
Edremit Zeytinyağı
Milas Yağlı Zeytini
Ayaş Domatesi
Maraş Tarhanası
Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini
Ezine Peyniri

Son olarak Ezine Peyniri AB’den coğrafi işaret tescili alarak 18. tescilli ürünümüz oldu. Böylece Ezine Peyniri bu ayrıcalığa sahip ilk Türk peyniri olmuş oldu.

2023 yılı bitmeden Safranbolu Safranı’nın da tescilinin gerçekleşmesiyle bu sayı 19’a çıkartılmak isteniyor. Ayrıca son yapılan açıklamada Avrupa Birliği süreci devam eden 45 coğrafi işaret ve 5 geleneksel ürün adı ile ilgili çalışmaların devam ettiği bildirildi.

Kaynakça:

(07.12.2023). Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Ezine Peyniri AB’den coğrafi işaret tescili alan 18. ürün oldu. https://www.tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid=29925&lst=MansetListesi.

(23.12.2023). Türk Patent ve Marka Kurumu. Avrupa birliğinde coğrafi işaret. https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/avrupa-birli%C4%9Finde-co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret.

(11.10.2023). Bu yıl Avrupa Birliği’nde tescil edilecek beş coğrafi işaretli ürünümüz daha var. https://www.gastronomiturkey.com/haber/bu-yil-avrupa-birligi-nde-tescil-edilecek-bes-cografi-isaretli-urunumuz-daha-var-h16014.

Oraman, Y. (2015). Türkiye’de coğrafi işaretli ürünler. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 76-85.

Çalışkan, V., & Hasan, K. O. Ç. (2013). TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARETLERİN DAĞILIŞ ÖZELLİKLERİNİN VE COĞRAFİ İŞARET POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 193-214.

Özener Patent. Coğrafi İşaret. https://ozenerpatent.com.tr/cografi-isaret/.