Ketojenik Diyet Nedir?

Hazırlayan: Kübra Ak

Ketojenik diyet; çok düşük karbonhidrat ve yüksek yağ içeren bir diyettir. Karbonhidrat alımını yüksek oranda azaltmayı (günlük 50g’ın altında) ve yağ ile değiştirmeyi amaçlar. Karbonhidratlardaki azalma vücudumuzu ketoz denilen metabolik duruma sokar. Bu gerçekleştiğinde vücudumuz enerji için yağ yakımı konusunda verimli hale gelir. Aynı zamanda karaciğerdeki yağları beyne enerji sağlayabilen ketonlara dönüştürür. (Mawer, 2023)

Videoya göz atabilirsiniz: Karbonhidrat Çeşitlerinden Dirençli Nişasta

Ketoz Nedir?

Ketoz, vücudumuz glikoz yerine enerji için yağ yaktığında meydana gelen metabolik bir durumdur. (Cleveland Clinic, 2022)

Bu beslenme tipinin farklı çeşitleri de mevcuttur.

Ketojenik Diyet Çeşitleri

Standart ketojenik diyet (SKD): Çok düşük karbonhidrat ve orta düzeyde protein ile yüksek yağ içeren bir diyettir. Ortalama %70 yağ, %20 protein ve yalnızca %10 karbonhidrat içerir.
Döngüsel ketojenik diyet (CKD): 5 ketojenik günün ardından 2 yüksek karbonhidrat günü yaparak daha yüksek karbonhidratla beslenme dönemlerini içerir.
Hedefli ketojenik diyet (TKD): Bu diyet, antrenmanların etrafına karbonhidrat eklemenizi sağlar.
Yüksek proteinli ketojenik diyet: Standart ketojenik diyete benzer ancak daha fazla protein içerir. Oran genellikle %60 yağ, %35 protein ve %5 karbonhidrattır. (Mawer, 2023)

Ketojenik Diyet'te Nelere Dikkat Edilmeli?

Besin açısından zengin gıdaların çoğu yüksek miktarda karbonhidrat içermektedir. Buna tam tahıllar, meyve ve sebzeler de dahildir. Keto diyetinde tüm kaynaklardan gelen karbonhidratlarda kısıtlamaya geçilmiştir. Bu sebeple ekmek ve tahıl ürünlerini kesmeniz, bununla birlikte meyve ve sebze alımınızı da içeriğindeki şeker (karbonhidrat) sebebiyle ciddi şekilde azaltmanız gerekecektir.

Keto diyeti için yağ sağlayan gıda türlerine örnekler aşağıda verilmiştir:

* Et ve balık

* Yumurtalar

* Fındık ve tohumlar

* Tereyağı ve krema

* Peynir

* Zeytinyağı ve kanola yağı gibi yağlar

(Cleveland Clinic, 2022)

Ketojenik Diyetin Olası Faydaları Nelerdir?

* Kilo kaybını desteklemektedir.

* Akneyi iyileştirir.

* Bazı kanser risklerini azaltabilir.

* Kalp sağlığını iyileştirebilir.

* Beyin fonksiyonunu koruyabilir.

* Potansiyel olarak nöbetleri azaltır (epilepsi).

* PKOS semptomlarını iyileştirir.

(Gotter, 2023)

> Araştırmalar, ketojenik diyetin Alzheimer hastalığı, otizm ve glioblastoma gibi beyin kanserleri gibi nörolojik durumların iyileştirilmesine yardımcı olabileceğini göstermiştir. Ketojenik diyet, aynı zamanda Tip 2 diyabetli kişilerin kilo vermesine ve kan şekeri seviyelerini yönetmesine yardımcı olabilmektedir. Bununla birlikte kan basıncınızı düşürerek, HDL (“iyi”) kolesterol seviyenizi iyileştirerek ve trigliseritlerinizi düşürerek kardiyovasküler hastalık geliştirme riskinizi azaltabilir. (Cleveland Clinic, 2022)

Ketojenik Diyetin Olası Dezavantajları/Yan Etkileri

* Ciddi kas kaybı ketojenik diyetin olası bir yan etkisidir.

* Keto durumu böbreklere stres yaratabilir ve böbrek taşlarına sebep olabilmekte.

* Düşük kan şekeri olasılığı diyabetli kişiler için ketojenik diyeti riskli hale getirebilir.

* Takip edilmesi zor olduğu için keto, yo-yo diyetine yol açma olasılığı vardır.

* Dehidrasyona ve elektrolit kaybına neden olma riski vardır.

* Karbonhidratı ciddi şekilde sınırladığından besin eksiklikleri gelişir.

* Ketojenik diyette kabızlık gibi bağırsak sorunları yaygındır.

* Vücudunuz ketoza uyum sağladıkça muhtemelen nefesinizde koku olur.

* Kanınızdaki sodyumun düşmesine neden olma olasılığı vardır.

* Yüksek kolesterol ve artan kalp hastalığı riskine sebep olabilir.

(Gorin, 2022)

> Keto gibi katı diyetler sosyal izolasyona veya yeme bozukluğuna neden olabilmektedir. Pankreas, karaciğer, tiroid veya safra kesesi ile ilgili herhangi bir rahatsızlığı olanlar için güvenli değildir. Ketojenik diyete yeni başlayan biri, mide rahatsızlığı, baş dönmesi, enerji azalması ve vücudunuzun ketoza uyum sağlamasının neden olduğu ruh hali değişimleri gibi semptomlarla "keto gribi" olarak adlandırılan durumu da yaşayabilmektedirler. (Helms, 2023)

KAYNAKÇA

Cleveland Clinic. (2022, Ağustos 15). Ketosis. Cleveland Clinic: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/24003-ketosis adresinden alındı

Gorin, A. (2022, Aralık 9). The 11 Biggest Keto Diet Dangers You Need to Know About. EVERYDAYHEALTH: https://www.everydayhealth.com/ketogenic-diet/diet/keto-diet-dangers-you-need-know/ adresinden alındı

Gotter, J. K. (2023, Mart 16). Is the keto diet good for you? MEDICALNEWSTODAY: https://www.medicalnewstoday.com/articles/319196#2-improves-acne adresinden alındı

Helms, N. (2023, Ocak 3). Ketogenic diet: What are the risks? UChicagoMedicine: https://www.uchicagomedicine.org/forefront/health-and-wellness-articles/ketogenic-diet-what-are-the-risks#:~:text=The%20keto%20diet%20could%20cause,%2C%20liver%2C%20thyroid%20or%20gallbladder adresinden alındı

Mawer, A. R. (2023, Haziran 28). The Ketogenic Diet: A Detailed Beginner’s Guide to Keto. healthline: https://www.healthline.com/nutrition/ketogenic-diet-101#what-it-is adresinden alındı