Tehlikeleri açıkladıktan sonra ikinci konumuz “Birincil Üretim” konusuna geçiyoruz.

1.2. Birincil Üretim

Gıda zincirinin en önemli aşamalarından biri olan birincil üretim, hayvan yetiştirme, mahsul üretimi, balıkçılık ve avcılık gibi çeşitli faaliyetleri kapsar. Bu aşamada ortaya çıkabilecek tehlikeler, gıda güvenliğini ciddi şekilde etkileyebilir. Ancak bu riskler, birincil üretim süreçlerinin doğru bir şekilde yönetilmesiyle en aza indirilebilir. Birincil üretim sırasında dikkat edilmesi gereken unsurları bu yazımızda okuyabilirsiniz.:

—

1.2.1 Çevre Kontrolü

Üretim ortamında karşılaşılabilecek tehlikeler, çevre koşullarıyla doğrudan ilişkilidir. Bu tehlikeler, tarımsal girdiler yoluyla, üretim sahasında veya çevreden gelebilir.

Arazi

Üzerinde mahsul yetiştirilen veya hayvanların beslendiği arazi, gıda güvenliği açısından kritik bir rol oynar. Arazinin geçmiş kullanımı ve mevcut durumu olası riskleri belirlemede önemlidir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Pestisit Kalıntıları: Araziye uygulanmış pestisitler toprakta yıllarca kalabilir ve yetişen mahsulleri veya otlayan hayvanları etkileyebilir.
Gübre Kaynaklı Patojenler: Gübre, 120 güne kadar hayatta kalabilen patojenler taşıyabilir ve hem mahsulleri hem de hayvanları kirletebilir.
Eski Çöp Sahaları: Daha önce çöp sahası olarak kullanılan alanlarda cam gibi fiziksel tehlikeler, toksik kimyasallar ve patojenler bulunabilir.

Konum

Çevresel tehlikeler, üretim sahasına yakın veya uzak noktalardan kaynaklanabilir. Bu tehlikeler rüzgar, su veya diğer yollarla taşınarak mahsulleri ve hayvan sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Atık Su ve Sulama: Atık su arıtma tesislerinden gelen su, mahsulleri ve hayvanları kirletebilecek patojenler içerebilir.
Su Baskını Riski: Su baskınına eğilimli araziler, septik tanklar veya kompost yığınlarından kaynaklanan tehlikelere maruz kalabilir.
Sanayi Alanları: Çiftlik yakınındaki sanayi tesislerinden yayılan zehirli kimyasallar ve patojenler risk oluşturabilir. Üretim sahası ile tehlike kaynağı arasında tampon bölge oluşturulmalıdır.

Su Kaynakları

Su, hem biyolojik (patojenler) hem de kimyasal (pestisit kalıntıları) tehlikelerin taşınmasında önemli bir rol oynar. Sulama ve hayvan içme suyu olarak kullanılan su kaynaklarının güvenliği, üretimin her aşamasında dikkate alınmalıdır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Yüzey Suyu: Nehirler ve lagünler gibi yüzey suları, en yüksek risk taşıyan kaynaklardır. Çiğ tüketilecek ürünlerde bu tür sular arıtılmadan kullanılmamalıdır.
Yer Altı Suyu: Kuyular ve sondaj delikleri genellikle daha güvenlidir ancak iyi korunmazsa tehlikelerle karşılaşılabilir.
Mesafe Kuralı: Gübre ve kompost yığınları su kaynaklarından en az 40 metre uzaklıkta olmalıdır. Pestisitler ise su kaynağının 6 metre yakınına uygulanmamalıdır.
Su Arıtma: Yüksek riskli su kaynakları için kimyasal (klor, perasetik asit) veya fiziksel (ultraviyole radyasyon, filtrasyon) arıtma yöntemleri kullanılmalıdır.
Su Testleri: Su kaynakları düzenli olarak test edilmelidir. Bu testler, dezenfeksiyon yöntemlerinin etkinliğini doğrulamak açısından faydalıdır.

Birincil üretim aşamasında çevresel koşulların ve su kaynaklarının dikkatle değerlendirilmesi, gıda güvenliği risklerini en aza indirir. GHP standartlarına uygun bir üretim süreci, hem nihai ürünün kalitesini artırır hem de tüketici güvenliğini garanti altına alır.

Meraklısına

Biyolojik Tehlikeler / GGYS 101-05

Kimyasal Tehlikeler / GGYS 101 – 04

Good Hygiene Practices (GHP) and HACCP Toolbox for Food Safety