Yazar: Merve Aydın
Artan nüfusun taleplerini karşılamak, diyetlerini iyileştirmek ve sağlığına katkıda bulunmak amacıyla alternatif gıda kaynakları öne çıkmaktadır. Yalancı tahıllar (kinoa, amarant ve karabuğday) zengin besin içerikleri ve sağlığa yararlarıyla önemli gıda kaynakları arasındandır. Son zamanlarda sıkça karşımıza çıkan bu yalancı tahılları daha yakından tanıyalım. Yalancı Tahıllar (Psödotahıllar) American Heritage İngilizce Dil Sözlüğü’nün tanımına göre yalancı tahıl/tahıl benzeri; Buğdaygiller familyasından olmayıp ekmek ve diğer temel gıdalarda un olarak kullanılan meyve ve tohumlar üreten herhangi bir bitkidir. Buğday, pirinç ve arpa gibi birçok tahıl monokotiledonken, yalancı tahıllar dikotiledon bitkilerdir. Ayrıca tahıllardan ayıran önemli özellikleri arasında glüten içermemeleri de yer alır. Tohumları fonksiyonel ve bileşim olarak gerçek tahıllara…
Şeftali sakızı, şeftali veya Çin yabani şeftali ağaçlarının salgıladıkları reçinelerden elde edilir. Şeftali endüstrisinin ana yan ürünlerinden birisidir. İçerdiği bileşenler, kullanım alanları ve sağlığa etkileriyle şeftali sakızının merak edilenlerini yazının devamında okuyabilirsiniz. Şeftali Sakızı (Gum) Nedir? Şeftali ağacı (Prunus persica) mekanik yaralanma veya enfeksiyon gibi dış stres faktörlerine maruz kalabilir. Böylece iç dokusundan enfekte dokunun yüzeyini örtmek ve ağaca mikroorganizmaların yayılmasını önlemek üzere reçine salgılar. Ancak detaylı oluşum mekanizması henüz netliğe kavuşmamıştır. Bu reçine sertleştiğinde kahverengi sarı renkli (kehribar) kristal benzeri görünüm alır. Ayrıca bu reçine şeftali sakızı olarak da bilinir. Genellikle bu haliyle hamdır, çok sert ve yarı saydamdır. Dünya genelinde…
Günümüzde birçok meslek grubunda bilgi gerektiren becerilerin önemi ve gereksinimi giderek artmaktadır. Bu durumda küresel olarak lisans eğitimi artık yeterli olmayıp lisansüstü eğitim şart hale gelmiştir. Yazının devamında bu eğitimin kazandırdığı bilgi ve tecrübelerin mesleğe olan katkıları değerlendirilmiştir. Lisansüstü Eğitim Lisansüstü eğitim, lisans eğitiminin tamamlanmasından sonra yüksek lisans ve doktora programlarında alınan eğitimleri kapsar. Bu ileri düzey eğitimde öncelikle yüksek lisans eğitimi tamamlanarak sonrasında doktora eğitimi alınır. Belirli bir alanda ve bir danışman (gerekirse eş danışman) eşliğinde genellikle tezli bir programdır. Lisansüstü eğitim Türkiye’de üniversitelerin enstitüleri tarafından yürütülür. Tüm lisansüstü eğitimlerin ortak özelliği lisans eğitimine kıyasla öğrencinin uzmanlaşacağı konuda derinlemesine…
Vücutta kolajen sentezi yaşlanmanın dışında, güneşe maruz kalma, uykusuzluk, tütün kullanımı, aşırı çalışma ve stres gibi faktörlere bağlı olarak ortalama 25 yaşından sonra yavaşlar. Bu nedenle diyetimizin kolajen hidrolizatı içeren gıdalarla desteklenmesine ihtiyaç vardır. Böylece son yıllarda sağlıkla ilgili kaygılar, farkındalıklar, besin değeri yüksek ürün tercihleri ve yaşam tarzı mevcut kolajen pazarının hızla büyümesine katkı sağlamıştır. Kolajen Nedir? Kolajen, hayvansal kaynakların yapısında en fazla (toplam proteinin %30’u) bulunan önemli bir proteindir. Suda çözünmeyen, yüksek molekül ağırlıklı ve ipliksi (fibroz) özellikler gösterir. Glisin-X-Y amino asit diziliminin tekrarlandığı üç polipeptit zincirinden oluşan sarmal yapıdadır. Burada X ve Y herhangi bir amino asit…
Tarım ve Orman Bakanlığı, tüketicilerin güvenilir gıdaya erişmesi adına gıda işletmelerinin takibini yapabilecekleri “Gıda İşletmelerinde Karekod Uygulaması”nı kullanıma açmıştır. Bakanlık bir süre öncesinde gıda işletmeleri için karekod sistemi ve tarım cebimde mobil uygulamasını başlatmıştı. Ancak 08/05/2025 tarihli Resmi Gazete’deki yönetmelik değişikliğiyle de bu uygulamayı zorunlu kılmıştır. Karekod Uygulamasının Amacı Nedir? Tarım ve Orman Bakanlığı benimsediği “tarladan sofraya gıda güvenilirliği” uluslararası yaklaşımıyla ülkemizde üretilen gıdaların tüm aşamlarında güvenirliğini amaçlar. Böylelikle ülke çapındaki gıda işletmelerinin resmi kontrollerini kesintisiz olarak gerçekleştirir. Bu doğrultuda bakanlık, tüketicilerin gıda işletmelerinin denetim süreçlerini takip ederek güvenilir gıdaya ulaşması adına karekod uygulamasına geçmiştir. Uygulama tüm gıda satış ve toplu tüketim…
Günümüzde farkındalık yaratan sosyal deneylerle sık karşılaşmaktayız. Bunların bir kısmının belki içinde yer aldık belki de sosyal medyada karşılaştık. Oobah Butler isimli kişinin sosyal deneyi ise oldukça sıra dışıydı. Bu sosyal deneyle insanların çevrimiçi itibara ve sosyal kanıtlara duyarlılığını ölçmek istedi. Oobah’ın deneyini “Hayalet restoran” olarak tanımlamak yerinde olacaktır. Neden mi bu isim gelin yazının devamında bunun üzerine konuşalım. Sosyal Deneyin Sıra Dışı Sahibi Oobah Butler, Güney Londra’da yaşayan ve serbest yazarlık yapan bir kişidir. Yaptığı yaratıcı sosyal deneyler arasında; sahte modacılığı, giysi markaları ve festival organizasyonları da yer alır. Aslında girişimci kimliği de yoktur. Yine benzer şekilde bir sosyal…
Teknoloji son yıllarda her alanda olduğu gibi gıda sektöründe de önemli gelişmelere yol açmıştır. Böylelikle gıda teknolojisinin geldiği son noktada ortaya konan çeşitli cihaz ve uygulamalar tüketiciler tarafından giderek talep görmektedir. Bu yazıda gıda teknolojisi alanında geliştirilen güncel bazı örneklere yer verilmiştir. Kişisel Nefes Analiz Cihazı Nefes cihazı, nefesteki bileşikleri tespit eden elde taşınır bir teknolojidir. Cihazdaki sensörler, cihaza verilen nefesteki bileşikleri inceler. Ayrıca tükettiğimiz gıdaların vücuttaki etkisi ve sindirim sağlığı hakkında da fikir verir. Böylece hastalıkların erken teşhisine yardımcı olur. Örneğin cihaz; nefeste asetonun olmasını diyabet, hidrojen sülfürün varlığını ağız kokusu ve amonyağı içermesini de böbrek yetmezliği olarak değerlendirir.…
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türk Nöroloji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Murat Terzi, yapay zeka ile beslenmenin ileri süreçte sağlığımıza ve psikolojimize etkisine yönelik soruları cevapladı. 1. Kendinizden ve çalışma alanınızdan bahsedebilir misiniz? Samsun 19 Mayıs Üniversitesi tıp, uzmanlık ve tüm akademik eğitimimi aldığım yer. Yaklaşık 7 yıldır Nöroloji ve Sinir Bilimleri Anabilim Dallarının başkanlığını yürütüyorum. Son 4 yıldır Türk Nöroloji Derneği yönetim kurulundayım. Bununla beraber son 1 yıldır da yönetim kurulu başkanlığına devam ediyorum. Baş ağrısından epilepsiye kadar nörolojinin her alanına bakıyoruz. Özellikle çalışma alanım nöro-immünolojik hastalıklar. Bunların başında MS dediğimiz bir hastalıkla…
Gıda endüstrisinin gelişen teknolojiyle ilerleyişi, gıdaların üretimine, teslimatına ve hatta diyete yeni bir boyut kazandırır. 2040 yılına kadar yapay zeka teknolojisiyle bireyin tamamen kişisel ihtiyaçlarına özel diyet uygulanmasıyla Megan diyet (Meganizm) önemli hale gelecektir. Meganizm ve Megan Diyet Nedir? Gelişen teknolojinin beraberinde getirdiği yenilikler gıda sektörünü de etkisi altına almaktadır. 2040 yılına doğru yapay zekadaki gelişmeler aşırı-kişiselleştirilmiş diyetlerin ve yemeklerin normalleşmesini hızlandırabilir. Küresel kişiselleştirilmiş beslenme pazarının 2021 yılındaki 14.6 milyar dolar değerinin 2030’a kadar 37.3 milyar dolara yükselmesi ve %11.48’lik bileşik büyüme göstermesi beklenir. Dijital yayıncılar müşterilerin ne satın alma ve izleme gibi isteklerini öngörmek üzere araçlardan/veri analizlerinden yararlanır. Benzer olarak…
Baklagil işleme suları (aquafaba ve liluva) genellikle atık su olarak değerlendirilen bir yan üründür. Bu yan ürünler yüksek besin içeriğine (protein, çözünebilir polisakkaritler, oligosakkaritler, saponinler ve fenolik bileşikler) sahiptir. Bunun yanında köpürme, emülsifikasyon ve jelleşme gibi özellikler gösterir. Bu nedenle birçok gıdada yumurtanın yerine alternatif bitkisel protein olarak yaygın kullanılmaya başlanmıştır. Böylelikle bu yan ürünlerin çevreye atılmadan gıdalarda kullanımı ile ileri dönüşümü gerçekleşebilir. Baklagiller Son yıllarda etik, sağlık, alerjik, dini, ekonomik ve çevresel kaygılardan dolayı hayvansal proteinlerin tüketiminde düşüş gözlenmektedir. Böylelikle hayvansal kaynaklara alternatif olarak yüksek protein ve lif içeren, vegan ve alerjen olmayan bitkisel proteinlere önemli bir ilgi vardır.…