Yazar: Merve Aydın
İstanbul Ortaköy’de iki çocuk (3 ve 6 yaş) kumpir ve midye yemelerinin ardından hayatlarını kaybettiler. Gıda zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırılması, yedikleri kumpir ve midyenin gıda güvenliğine yeniden dikkat çekti. Gıda Zehirlenmesi Nedir? Gıda kaynaklı hastalıklar/zehirlenmelere; gıda ürünlerindeki bakteriler, patojen (hastalık yapıcı) mikroorganizmalar veya mikrobiyal toksinler neden olmaktadır. Gıda zehirlenmesi yüzünden her yıl milyonlarca insan hastalığa maruz kalmaktadır. Bunlardan birçoğu ise maalesef hayatını kaybetmektedir. Gıda zehirlenmesinin yol açtığı hastalıklar ve/veya ölümlerin bazı nedenleri; Kirlilik, Yemek hazırlamadaki gıda güvenliği, Beslenme alışkanlıkları, Seyahat, Uluslararası gıda ticaretindeki artma, Yemek hazırlamaya kısa süre ayırma, Yoksulluk, Eğitim yetersizliği sayılabilir. Gıda zehirlenmesi, patojen mikroorganizmalar (Salmonella, Escherichia coli…
Gıda teknolojisi, gelişen dijitalleşme ve artan otomasyonla daha gelişmiş, verimli ve güvenli gıda üretimi sağlar. Ayrıca gıda teknolojisindeki bu gelişmeler, gıdanın sürdürülebilirliğinin ve dayanıklılığının daha da artmasına katkıda bulunur. Bu yazıda gıdanın geleceğini şekillendirecek güncel gıda teknoloji örnekleri sizlerle buluşmaya hazır. 4 Boyutlu (4B) Gıda Baskısı 3B gıdalar, yenilebilir malzemelerden üretilen ve gıdanın çekiciliğini ön planda tutan bir teknolojidir. Ancak gelişen gıda teknolojisi, basılı bu gıdaların tadının, dokusunun ve besin içeriğinin artmasına odaklanmıştır. Böylece duyusal özelliklerinin yanında dış faktörlerden etkilenme, kendi kendini oluşturma gibi özelliklerin olduğu 4B gıda baskı teknikleri gelişmiştir. 4B gıda baskı teknolojisinde, gıda ortamdaki nem, sıcaklık ve…
İstanbul’da iki kardeş, yedikleri akşam yemeği sonrasında hayatlarını kaybetti. Olayın incelenmesi sonucu şüpheler ev yapımı salça ve domates sosuna yöneldi. Adli tıp raporunun henüz yayınlanmamış olması nedeniyle doğrudan çıkarım yapılamasa da bu durum konserve kaynaklı “botulizm zehirlenmesi” ihtimalini akıllara getiriyor. Clostridium botulinum Bakterisi Tehlikeli Midir? Clostridium botulinum; oksijensiz ve düşük asitli (pH>4.6) ortamda gelişen, gram pozitif ve spor oluşturan bir bakteridir. C. botulinum, metabolik aktivitesi durduğunda ve/veya çevresel stres koşullarında hayatta kalmak için spor üretir. Çoğunlukla spor halinde dünya genelinde toprak ve deniz tortularında bulunur. C. botulinum sporları çevre koşullarına karşı çok dirençlidir ve patojenik organizmalar arasında ısıya en dayanıklılardan…
Yer bademi (Cyperus esculentus L.) yağı, tiger nut oil olarak da geçmekte, bitkinin yumrularından elde edilir ve başlıca bileşeni oleik asittir. Yeni gıda kategorisinde çeşitli kullanımı (bileşen, yemeklik yağ veya çeşni) Avrupa Birliği’nde kabul edilmiştir. Bu yağın içeriğini, kullanım alanlarını ve yeni gıda olarak kabul sürecini yazının devamında kapsamlı olarak okuyabilirsiniz. Yer Bademi (Cyperus esculentus L.) ve Bileşimi Yer bademi veya tiger nut, dünyanın nerdeyse tüm ılıman, tropikal ve subtropikal bölgelerinde (Akdeniz, Afrika, Hindistan, Kuzey Amerika, Meksika, Peru gibi) yetişir. Çoğu yetiştiricileri Nijerya, Senegal ve Gana gibi Batı Afrika ülkeleridir. Türkiye’nin Kuzeybatısı’nda ve Kuzeydoğu Anadolu’da yabani ot olarak yetişir. Yumruları,…
Endüstri dünyası gelişen teknolojiyle sürekli bir değişim içindedir. Son yıllarda Endüstri 4.0, Endüstri 5.0 ve doğması beklenen Endüstri 6.0 arka arkaya gelişerek hızlı bir kavramsal evrime yol açmıştır. Günümüz artık gürültülü dişlilerin olduğu ilk endüstri devriminden yerini yapay zeka, otonom ve kişisel uygulamalara bırakmıştır. Yazının içeriğinde, Endüstri 4.0’dan başlayarak Endüstri 6.0’a geçişe kadar olan süreçte gıda endüstrisindeki gelişmeleri bulabilirsiniz. Endüstri Devrimleri Üretim sektörü, 18. yüzyılda (1784–1800) başlayan makineleşmeden (buhar gücü ve fabrikalar) (Endüstri 1.0) son on yılın dijital devrim sürecine kadar genellikle “endüstriyel devrimler” olarak adlandırılmıştır. Endüstri 1.0’ın başlamasıyla ekonomi, tarımsal ekonomiden endüstriyel ekonomiye geçmiştir. Endüstri 2.0, 19. yüzyıl sonlarında…
Artan nüfusun taleplerini karşılamak, diyetlerini iyileştirmek ve sağlığına katkıda bulunmak amacıyla alternatif gıda kaynakları öne çıkmaktadır. Yalancı tahıllar (kinoa, amarant ve karabuğday) zengin besin içerikleri ve sağlığa yararlarıyla önemli gıda kaynakları arasındandır. Son zamanlarda sıkça karşımıza çıkan bu yalancı tahılları daha yakından tanıyalım. Yalancı Tahıllar (Psödotahıllar) American Heritage İngilizce Dil Sözlüğü’nün tanımına göre yalancı tahıl/tahıl benzeri; Buğdaygiller familyasından olmayıp ekmek ve diğer temel gıdalarda un olarak kullanılan meyve ve tohumlar üreten herhangi bir bitkidir. Buğday, pirinç ve arpa gibi birçok tahıl monokotiledonken, yalancı tahıllar dikotiledon bitkilerdir. Ayrıca tahıllardan ayıran önemli özellikleri arasında glüten içermemeleri de yer alır. Tohumları fonksiyonel ve bileşim olarak gerçek tahıllara…
Şeftali sakızı, şeftali veya Çin yabani şeftali ağaçlarının salgıladıkları reçinelerden elde edilir. Şeftali endüstrisinin ana yan ürünlerinden birisidir. İçerdiği bileşenler, kullanım alanları ve sağlığa etkileriyle şeftali sakızının merak edilenlerini yazının devamında okuyabilirsiniz. Şeftali Sakızı (Gum) Nedir? Şeftali ağacı (Prunus persica) mekanik yaralanma veya enfeksiyon gibi dış stres faktörlerine maruz kalabilir. Böylece iç dokusundan enfekte dokunun yüzeyini örtmek ve ağaca mikroorganizmaların yayılmasını önlemek üzere reçine salgılar. Ancak detaylı oluşum mekanizması henüz netliğe kavuşmamıştır. Bu reçine sertleştiğinde kahverengi sarı renkli (kehribar) kristal benzeri görünüm alır. Ayrıca bu reçine şeftali sakızı olarak da bilinir. Genellikle bu haliyle hamdır, çok sert ve yarı saydamdır. Dünya genelinde…
Günümüzde birçok meslek grubunda bilgi gerektiren becerilerin önemi ve gereksinimi giderek artmaktadır. Bu durumda küresel olarak lisans eğitimi artık yeterli olmayıp lisansüstü eğitim şart hale gelmiştir. Yazının devamında bu eğitimin kazandırdığı bilgi ve tecrübelerin mesleğe olan katkıları değerlendirilmiştir. Lisansüstü Eğitim Lisansüstü eğitim, lisans eğitiminin tamamlanmasından sonra yüksek lisans ve doktora programlarında alınan eğitimleri kapsar. Bu ileri düzey eğitimde öncelikle yüksek lisans eğitimi tamamlanarak sonrasında doktora eğitimi alınır. Belirli bir alanda ve bir danışman (gerekirse eş danışman) eşliğinde genellikle tezli bir programdır. Lisansüstü eğitim Türkiye’de üniversitelerin enstitüleri tarafından yürütülür. Tüm lisansüstü eğitimlerin ortak özelliği lisans eğitimine kıyasla öğrencinin uzmanlaşacağı konuda derinlemesine…
Vücutta kolajen sentezi yaşlanmanın dışında, güneşe maruz kalma, uykusuzluk, tütün kullanımı, aşırı çalışma ve stres gibi faktörlere bağlı olarak ortalama 25 yaşından sonra yavaşlar. Bu nedenle diyetimizin kolajen hidrolizatı içeren gıdalarla desteklenmesine ihtiyaç vardır. Böylece son yıllarda sağlıkla ilgili kaygılar, farkındalıklar, besin değeri yüksek ürün tercihleri ve yaşam tarzı mevcut kolajen pazarının hızla büyümesine katkı sağlamıştır. Kolajen Nedir? Kolajen, hayvansal kaynakların yapısında en fazla (toplam proteinin %30’u) bulunan önemli bir proteindir. Suda çözünmeyen, yüksek molekül ağırlıklı ve ipliksi (fibroz) özellikler gösterir. Glisin-X-Y amino asit diziliminin tekrarlandığı üç polipeptit zincirinden oluşan sarmal yapıdadır. Burada X ve Y herhangi bir amino asit…
Tarım ve Orman Bakanlığı, tüketicilerin güvenilir gıdaya erişmesi adına gıda işletmelerinin takibini yapabilecekleri “Gıda İşletmelerinde Karekod Uygulaması”nı kullanıma açmıştır. Bakanlık bir süre öncesinde gıda işletmeleri için karekod sistemi ve tarım cebimde mobil uygulamasını başlatmıştı. Ancak 08/05/2025 tarihli Resmi Gazete’deki yönetmelik değişikliğiyle de bu uygulamayı zorunlu kılmıştır. Karekod Uygulamasının Amacı Nedir? Tarım ve Orman Bakanlığı benimsediği “tarladan sofraya gıda güvenilirliği” uluslararası yaklaşımıyla ülkemizde üretilen gıdaların tüm aşamlarında güvenirliğini amaçlar. Böylelikle ülke çapındaki gıda işletmelerinin resmi kontrollerini kesintisiz olarak gerçekleştirir. Bu doğrultuda bakanlık, tüketicilerin gıda işletmelerinin denetim süreçlerini takip ederek güvenilir gıdaya ulaşması adına karekod uygulamasına geçmiştir. Uygulama tüm gıda satış ve toplu tüketim…