Gıda Teknolojisinin Güncel Cihazları ve Uygulamaları-1

Teknoloji son yıllarda her alanda olduğu gibi gıda sektöründe de önemli gelişmelere yol açmıştır. Böylelikle gıda teknolojisinin geldiği son noktada ortaya konan çeşitli cihaz ve uygulamalar tüketiciler tarafından giderek talep görmektedir. Bu yazıda gıda teknolojisi alanında geliştirilen güncel bazı örneklere yer verilmiştir.

Kişisel Nefes Analiz Cihazı

Nefes cihazı, nefesteki bileşikleri tespit eden elde taşınır bir teknolojidir. Cihazdaki sensörler, cihaza verilen nefesteki bileşikleri inceler. Ayrıca tükettiğimiz gıdaların vücuttaki etkisi ve sindirim sağlığı hakkında da fikir verir. Böylece hastalıkların erken teşhisine yardımcı olur. Örneğin cihaz; nefeste asetonun olmasını diyabet, hidrojen sülfürün varlığını ağız kokusu ve amonyağı içermesini de böbrek yetmezliği olarak değerlendirir. Kişisel bir teknoloji olan bu cihaz, hangi yiyecekleri yememiz/yemememiz konusunda derinlemesine fikir sağlar. Dahası bu cihaz sayesinde diyetlerin kişiselleştirilmesi de mümkündür.

Alerjen Tayin Cihazları

Çölyak hastalığı ve glüten intoleransı olan bireyler dışarıda glütensiz yemek konusunda endişe ve güvensizlik yaşarlar. Glüten tayin cihazı, tükettiğimiz yiyeceklerdeki glüten varlığını tespit eden taşınabilir bir cihazdır. Cihazı kullanması oldukça kolaydır. Öncelikle yiyecekten bir parça alıp cihazın tek kullanımlık kartuşuna koymalısınız. Bu kartuşu cihaza yerleştirip yaklaşık birkaç dakikada glüten olup olmadığını belirleyebilirsiniz. Sonucu cihaz üzerinde öğrenebilirsiniz. Markaya göre akıllı telefonla eşleştirerek uygulama üzerinden de miktarı hakkında bilgi alabilirsiniz. Cihazın verdiği bilginin hata payı da göz önüne alınmalıdır. Elde edilen sonuçlar laboratuvar düzeyinde hassasiyet vermemektedir.

Dünyadan benzer ancak piyasaya sürülmemiş cihazlar da yer alır. Bir projede Kaliforniya Üniversitesi’nden (Los Angeles) araştırmacılar, telefon kamerasına takılı spektrometre sayesinde yumurta, fındık, fıstık, badem ve glüten varlığı ve miktarı tespit edilmiştir. Benzer olarak Illinois Üniversitesi’ndeki araştırmacılarsa akıllı telefon tabanlı biyosensör sayesinde gıdalardaki bakteri, virüs, toksin, protein ve alerjenleri tespit etmiştir. Bunun için telefon kamerası spektrometre olarak ve hesaplamalarda da güçlü işlemci kullanılmıştır. Gelişen gıda teknolojisi çeşitli amaçlar için ortaya koyduğu bu cihazlarla gıda güvenliğini artırmayı da hedeflemektedir.

Akıllı Kaşık ve Kase

Son yıllarda düşük sodyumlu/tuzsuz gıdalara yönelik artan tüketici bilinciyle akıllı kaşık ve kase üretilmiştir. Elektrikli tuz kaşığı ve kasesi düşük sodyum içeren yiyeceklerin tuz ve umami tadını artırır. Kaşık/kasedeki tuşa kullanım sırasında basarak açılır. Ayrıca seviye ayarlaması da yapılabilir. Kaşığın ucundaki elektrik gücü sayesinde yemekten zayıf elektrik akımı geçirilir. Böylece dil elektrik sinyalle uyarılır ve beyin tuzlu olarak algılar. Kaseden içim sırasında (özellikle Uzak Doğu yemeklerinde) benzer şekilde içinden akım geçirilir. Böylece yemek daha tuzlu ve umami tatta alınır. Ayrıca gıdaların tuzluluğunu da yaklaşık 1.5 kat artırabilir. Bu teknoloji sayesinde düşük sodyum tüketimi ile sağlıklı beslenme teşvik edilir.

Kaşık ve kasenin yanı sıra elektrikli çubuklar (chopsticks) da geliştirilmiştir. Bir çalışmada, 40-65 yaş arası tuz kullanımını azaltan 31 erkek ve kadına bu çubuklarla yemek (%30 daha az tuzlu) yedirilmiştir. Katılımcıların bu çubukları (0.1~0.5 miliamper) kullanımı sonrası tuzluluk algısı araştırılmıştır. Sonuç olarak 31 kişiden 29’u yemeğin tuzluluğunun arttığını belirtmiştir.

Mutfak Asistanı Buzdolabı

Teknoloji harikası tasarlanan akıllı buzdolapları alışverişimizi ve gelirimizi düzenler. Dokunmatik ekranı ve içerindeki kameraları sayesinde market alışverişinde neyin gerekli olduğunun bilgisini verir. Çekmecelerinin ise esnek sıcaklık ve nem özelliği sayesinde her gıdaya uygun olarak ayarlama yapar. Konuşan özelliktekiler ise ürünün depolanmasından tüketimine kadar olan sürede oluşan değişikleri bildirir. Aile bireylerinin her birine özel yemek tarifleri paylaşır. Dahası müzik çalma özelliği ile de ortamı eğlenceli hale getirir. Bunların yanında aile ve arkadaşlarla iletişim sağlamayı, yemek tariflerini çevrimiçi paylaşmayı, kişisel not ve takvim oluşturmayı da sağlar.

Robotik Kollar ve Şefler

Gıdanın işlenmesi, incelenmesi, servisi, paketlenmesi, taşınması ve kalite kontrolü gibi birçok alanda robotikleri oldukça sık görmekteyiz. Gıda teknolojisinde robotlar; ürünleri hassas sıralar, hızlı paketler, yüksek kalitede ürün sağlar. Dahası ürün hasarını ve kontaminasyon riskini azaltır. Böylece hijyen standartlarını korumaya destek olur ve gıda güvenliği artırır.

Son yıllarda gıdaların pişirilmesinde robotik kolların kullanımı yaygınlaşmıştır. Bir köfte (burger) pişirme robotu, bir spatula ve altı eksenli kola sahiptir. Izgara sırasında köftelerini ne zaman çevirip alacağını termal görüntüleme, yapay zeka ve 3 boyutlu optiklerle algılar. Ayrıca robotik kol pişirdiği bu köftelerin üzerine hamburger malzemelerini de yerleştirir. Uzak Doğu ülkelerinde erişte (noodle) yapan ve pişiren robotlar da piyasaya sürülmüştür. Ayrıca robot şefler tarafından hazırlanan yemeklerin masanın üstünden bir aparatla masalara servis edildiği restoranlar da vardır.

Sonuç

Gıda teknolojisi; gıdanın üretiminde, dağıtımında ve tedarikinde iyileştirmelerde bulunan otomasyon ve yapay zeka gibi teknolojileri kapsar. Bu teknoloji ile ortaya konan yenilikçi cihaz ve uygulamalar günlük hayatta kolaylıkla kullanılır. Ayrıca zaman ve enerjiden tasarruf sağlar, verimliliği ve sürdürülebilirliği artırır. Dahası kişisel sağlık üzerine öngörüde bulunarak hastalıklarda erken teşhisi destekler. Bahsedilen konulardan birçoğu oldukça yeni olduğu için üzerlerinde daha fazla araştırmaya yapmaya ve geliştirmeye açıktırlar. Önümüzdeki yıllarda yapay zekanın hayatımızın merkezine giderek yerleşmesiyle çok farklı gıda teknolojilerini günlük hayatımızda fazlaca göreceğimiz aşikardır.

Meraklısına;

Megan Diyet (Meganizm) ile Beslenmeye Hazırlanıyoruz

Zamanla Gelişen Bir Teknoloji: Kendi Kendini Isıtan Gıda Ambalajları

Geleceğimiz: Akıllı Ambalaj Teknolojisi ile Gıda Güvenliği Artırma