Hızlı ve pratik gıda çözümleri, günümüzün vazgeçilmezi haline geldi. Son yıllarda yemekleri ısıtmak için kullandığımız ambalajlar da kendi teknolojik dönüşümünü geçiriyor. Gelişen teknoloji ve bilim eşliğinde birçok kolaylık tüketiciler ile buluşuyor. Son zamanlarda kullanımı artan, kendi kendini ısıtan gıda ambalajları da bunlardan birisi.. Peki nasıl oluyor da paketteki gıda durduğu yerde alev, ocak veya fırın olmadan ısınıyor? Sıcacık bir şekilde önümüze geliyor?
Aslında bu teknoloji 1993’ten beri kullanılıyor desem..
Alevsiz rasyon ısıtıcı olarak geçen bu sistem 1993 yılında ABD ordusunun erzak listesinde yerini almış. ABD ordusu bu tür paketler için “Yemeye Hazır Yemek” (MRE) terimini kullanmakta. Ayrıca kampçılar, tekneciler ve afet müdahale ekipleri gibi başkaları tarafından da kullanımı yaygınlaştı.
Magnezyum, demir tozları ve sofra tuzu gibi bileşenler, özel bir retort poşetinde birleşerek, suyla temasa geçtiğinde hızla ısı üreten ekzotermik bir reaksiyon meydana geliyor ve yemeğimizi ısıtıveriyor..
Retort Poşet
Retort poşet 1950’lerde ortaya çıkmış olup metal kutu veya cam kavanoz ikamesi esnek bir pakettir. Dört tarafı hermetik olarak kapatılmış ve her biri belirli bir işlevselliğe sahip bir veya daha fazla plastik veya folyo katmanından yapılmış bir ambalaj biçimidir. Soğuk yenebilen, sıcak suya batırılarak veya ısıtıcı kullanılarak ısıtılabilen, daha hafif ve nakliyesi daha ucuz olan hazır yemeklere kadar çok çeşitli içeceklerin steril şekilde paketlenmesine olanak tanır.
Retort poşetin metal kutuya kıyasla çekici yönlerinden biri, paketin ince olmasıdır. Bu sayede retortlama süreleri %60’a kadar düşebilir, son kalite iyileştirilebilir ve tüketimden önce hızlı bir şekilde yeniden ısıtılabilir. Ayrıca taşıma, yeniden ısıtma ve servis kolaylığı, ağırlık ve yerden tasarruf sağlaması, ambalajın tek kullanımlık olması, taşıma kolaylığının olması, temizlik için ekipman gerektirmemesi avantajları arasında sayılabilir.
Birleşmiş Milletler Rasyon ambalaj veya rasyon kiti olarak tanınan bu ambalajları ısıtıldığında tehlikeli sınıfına almıştır. ABD Federal Havacılık İdaresi’nin Ticari Uçaklarda Alevsiz Yiyecek Isıtıcılarının Kullanımının Yangın Güvenliği Tehlikesi isimli raporunda bu alevsiz ısıtıcıların yüklü miktarda sevkiyatının yapılmasının yangın riski taşıdığı bildirilmiştir. Kanada ulaştırma bakanlığı el bagajlarında FRH içeren paketlerin taşınmasını yasaklamıştır.
Kullanılmayan bu alevsiz rasyon kitleri/ poşetlerinin çöpe atılması da tehlikeli bir durumdur. Su ile temas ettiğinde reaksiyona girerek hidrojen gazı çıkarır. Bu gaz kapalı bir alanda birikirse yangın, patlama veya solunum tehlikesi oluşturabilir.
Hayatımızı kolaylaştıran bu teknolojiler, doğru kullanıldığında büyük avantajlar sunuyor. Ancak güvenlik risklerine karşı dikkatli olmalıyız. Teknoloji ilerledikçe, yaşamımızdaki kolaylıklar da arttı, ama her kolaylığın bir sorumluluğu olduğunu unutmamalıyız. Hayatta nice tehlikesiz kolaylıklara..
Kaynaklar;
• Gupta, RK ve Dudeja, P. (2017). Gıda ambalajı. 21. Yüzyılda Gıda Güvenliği, 547–553. doi:10.1016/b978-0-12-801773-9.00046-7
• Oleksyk, Lauren E.; Pickard, Donald; Trottier, Robert (Nisan 1993).”Yemek için Alevsiz Rasyon Isıtıcısının Geliştirilmesi, Yemeye Hazır” (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Natick Araştırma, Geliştirme ve Mühendislik Merkezi.
• https://www.militarysystems-tech.com/articles/hazards-flameless-ration-heaters
Meraklısına;
Geleceğimiz: Akıllı Ambalaj Teknolojisi ile Gıda Güvenliği Artırma
