Gıda Renklendiricileri Çocuklarda Hiperaktiviteye mi Neden Oluyor?

Birçok gıda da kullanılan gıda renklendiricileri çocuklarda hiperaktivite gibi davranış bozukluklarına mı neden oluyor? Bu sorunun cevabına geçmeden önce gıda renklendiricilerin kısaca tanımıyla başlayalım.

Renklendirici olarak adlandırılan gıda katkı maddeleri, zayıf olan rengin kuvvetlendirilerek tüketiciye daha çekici ve iştah açıcı görünmesini sağlar.

Non-synthetic' food colours: Acceptable compromise or too far from nature?

Gıda Renklendiricilerinin Çocukların Davranışları Üzerindeki Etkileri

Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çoğunlukla çocukluk ve ergenlik dönemlerini kapsayan nörodavranışsal bir bozukluktur.

Nörodavranışsal bozukluklar; çocuklarda iletişim ve davranış şekillerinde normal davranışlara göre farklı durumların ortaya çıkmasıdır.

DEHB görülme sıklığında;

Hem genetik hem de çevresel faktörlerin payı oldukça büyüktür,
Çevresel risk faktörlerinden biri gıda renklendiricileridir.

Kullanımı yaygın bu duruma neden olabilen gıda renklendiricilerden en önemlileri;

(E 102) tartrazin,
(E 131) patient blue ,
(E 133) brilliant blue ,
(E 110) sunset yellow ,
(E 127) eritrosin ,
(E 120) karmin, karminik asit, koşinal
(E 129) allura red.

Yapılan Araştırmalara Göre:

İngiltere’de 3-9 yaş aralığında ki çocukların dahil edilmesiyle yapılan çalışmalarda renklendiricilerin hiperaktiviteye neden olduğu belirlenmiş,
1997 yılında yaşları 7-13 arasında olan 486 hiperaktif çocuğun katılımıyla yapılan ve araştırmaya katılan çocukların %60’nın renklendirici katılan gıdaların tüketilmesiyle çocukların davranışlarının arasında ilişki olduğu belirlenmiş,
Avrupa Birliğinde'de bu konu hakkında araştırmalar yapılmış ve gıda renklendiricileri içeren besinlerin bazı çocuklarda hiperaktiviteye veya dikkat eksikliğine yol açabileceği şeklinde uyarı niteliğinde gıdalarda etiketle belirtilmesi gerektiği bildirilmiştir.

BM Gıda veTarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından kurulmuş olan Codex Alimentarius(Gıda Kodeksi) ve Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'ne göre gıdalarda renklendirici kullanımlarının maksimum limit düzeyleri bulunmaktadır.

Bu limit düzeylerine gıda üreticisi tarafından dikkat edildiğinde insan sağlığı ve çocuklardaki hiperaktivite ve dikkat eksikliği semptomlarına neden olabilecek zararlı etkilerin de önüne geçilebilir.

Referanslar

[1] Amchova, P., Kotolova, H., & Ruda-Kucerova, J. (2015). Health safety issues of synthetic food colorants. Regulatory toxicology and pharmacology, 73(3), 914-922.

[2] Sezgin, A. C., & AYYILDIZ, S. (2019). Çocukların tükettiği atıştırmalık gıdalarda kullanılan renklendiricilere ilişkin bir araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 877-913.

[3] Atlı, B. (2010). Gıda boyaları (Master's thesis, Namık Kemal Üniversitesi).

[4] Büyükdere, Y., & Ayaz, A. (2016). Gıdalarda kullanılan renklendiricilerin sağlık yönü: dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. Beslenme ve Diyet Dergisi, 44(2), 169-177.