Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği kılavuzunda 27 Kasım 2024 itibariyle önemli güncellemeler yaptı. Yeni kılavuz, etiketleme kuralları, alerjen bildirimleri, marka adlandırmaları ve toplu yemek işletmelerine yönelik düzenlemeler gibi birçok yenilik içeriyor. Ayrıca, “Vegan/Vejetaryen kavramları” ilk kez kılavuza dahil edilerek, örneklerle desteklendi.
Kılavuzdaki Önemli Değişiklikler
1. Temel Görüş Alanı Tanımı
- “En geniş yüzeyi içeren alan” ifadesi tanıma eklendi.
2. Takviye Edici Gıdalar ve Geleneksel Ürünler
- Takviye edici gıdalar ve geleneksel reçeller gibi ürünler, bazı özel hükümlerden muaf tutuldu.
3. Yanıltıcı Görsellerin Kullanımı Yasaklandı
- Gıda etiketlerinde yanıltıcı görsellere yer verilmeyecek. Örneğin:
- Çikolata benzeri ürünlerde “kokolin” ifadesi temel görüş alanında açıkça yazılacak.
- Margarin etiketlerinde tereyağını çağrıştıran görseller kullanılmayacak.
- Zeytinyağı hariç bitkisel yağlarda zeytin ve zeytin ağacı görsellerine yer verilmeyecek.
4. Aroma Kullanımına Yeni Düzenlemeler
- Bir ürünün tadı aroma vericilerle sağlanıyorsa, gerçek bileşen görsellerinin yerine çizimler kullanılacak ve her çizimin yanında “aromalı” ifadesi bulunacak.
- Baskın tadı aroma sağlayan ürünlerde, yanıltıcı görseller kullanılmaması gerektiği vurgulandı.
5. Süt ve Süt Ürünleri Etiketleri
- “Köy”, “ev”, “geleneksel” gibi ifadelerin yanıltıcı şekilde kullanılmasının önüne geçildi.
6. Ev Dışı Tüketim Ürünleri
- Toplu tüketim yerlerine yönelik ürün etiketlerinde “ev dışı tüketime uygundur”, “ev dışı kullanım” vb. ifadelerin kullanılması tüketicide farklı algıya sebep olabileceğinden bu ifadelerin kullanılması uygun değildir. Bu tür ürünlerde kullanıcı hedef kitlesini vurgu yapmak için “catering”, “profesyoneller için”, “pastaneler için”, “lokantalar için” vb. tüketiciyi yanıltıcı olmayacak ifadelere yer verilebilir.
7. Alkollü İçeceklerde Etiketleme
- %1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde alkol derecesi, temel görüş alanında açıkça belirtilecek.
- “Alkol” yerine “Alcohol” veya “Alc.” kısaltmaları kullanılabilecek.
8. Etiket Tasarımında Standartlar
- Etiket üzerindeki ifadelerin renk, stil ve yazı tipi tutarlılığı sağlanacak. Örneğin:
- “ŞEKER İÇERMEZ” ve “PORTAKAL aromalı” ifadeleri farklı renk ve stilde yazılamayacak.
9. Adres ve Unvan Değişikliklerinde Etiket Kullanımı
- Gıda işletmeleri, aynı il sınırları içinde unvan veya adres değişikliği yapmaları durumunda, eski bilgileri içeren etiketleri 6 ay boyunca kullanabilecek. Bu ürünler, raf ömrü süresince piyasada yer alabilir.
10. İthal Ürünlerde Etiketleme
- İthal gıda ürünlerinde, ithalatçı firmanın unvanı ve adresi belirtilmesi yeterlidir; kayıt veya onay numarası yazılması gerekmez.
11. Katkı Maddesi ve Doğal İfadeler
- Katkı maddesi eklenmeyen ürünlerde:
- “Koruyucu İçermez” veya “Renklendirici İçermez” ifadeleri kullanılabilir.
- Ancak “Katkı Maddesi İçermez” ifadesi, yanıltıcı algı yaratabileceği için yalnızca uygun durumlarda kullanılabilir.
- Doğal içerikler için:
- “Doğal renklendirici içerir” veya “doğal aroma verici kullanılmıştır” ifadelerine yer verilebilir.
- Negatif ifadeler, örneğin “yapay renklendirici içermez”, etikette kullanılmayacaktır.
12. Renk Veren Maddelerin Belirtilmesi
- Gıdaya rengini veren doğal bileşenler için “sebze/meyve ile renklendirilmiştir” gibi ifadeler kullanılabilir.
13. Vegan ve Vejetaryen Ürün Etiketleme
- Vegan ve vejetaryen ürünlerde:
- Etiketlerde “Veganlar için uygundur” veya “hayvansal bileşen içermez” ifadeleri kullanılabilir.
- Hayvansal ürün çağrıştıran görseller ve ifadeler yasaklanmıştır.
- Soya veya yulaf bazlı içeceklerde “süt” yerine “içecek” kullanılacaktır.
- Toplu tüketim alanlarında vegan/vejetaryen ürünlerin menülerde açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
14. Süt Ürünleri ve İşlenmiş Etler
- Fermente süt ürünlerinde “%100” gibi ifadeler kaldırılmıştır.
- Dondurulmuş etler, baharat veya katkı maddesi içeriyorsa, bu ürünlerde ayrıca “taze” terimi kullanılmayacaktır.
- Pastörize süt için “günlük” terimi artık kullanılamaz.
15. Kalite ve Premium İfadeleri
- “Premium”, “yüksek kaliteli”, “bol” gibi ifadeler, ancak kanıtlanabilir özellikler içeriyorsa kullanılabilir. Örneğin:
- Bu özellikler firmanın aynı kategorideki ürünlerine göre üstünlüğü belirtiyorsa etikette açıklama yapılmalıdır.
- Üreticinin kalite kriterleri mevzuatla uyumlu olmalı ve belgelerle desteklenmelidir.
Tüketiciyi Bilgilendirmeye Odaklı Güncellemeler
Yeni kılavuz, tüketiciyi yanıltıcı ifadelerin önüne geçmeyi ve şeffaf bir bilgilendirme sağlamayı hedefliyor. Bu düzenlemeler hem üreticilere hem de tüketicilere daha güvenilir bir alışveriş deneyimi sunuyor.
Değişikliklerin devamı https://www.gidabilim.com/etiketleme-kilavuzu/
Meraklısına: https://www.gidabilim.com/katki-maddelerinde-quantum-satis-nedir/
