Kanola yağı, kolza adı verilen bitkinin ıslahı ile ortaya çıkan tohumların işlenmesi ile elde edilir. Kanola ismi “Kanada” ve “ola” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Ola yağ anlamına gelmektedir. II. Dünya Savaşından önce Çin ve Hindistan’da yemeklik yağ olarak kullanılmasına rağmen, Avrupa’da sadece makina yağı olarak kullanılmıştır. Savaş yıllarında, Almanya’da bulunabilen tek yağ kanola olmuştur. Bitkisel yağ kaynağı olarak kanola yağlı tohumlu bitkiler olan ayçiçeği, soya, pamuk ve yer fıstığı arasında üretim açısından üçüncü sıraya sahiptir.
Dünyada Kanola Yağı ve Önemi
Dünya’da yıllık üretimi 22 milyon ton civarındadır. Dünya’da en çok yetiştirildiği ülke olan Kanada’da tohumlardan elde edilen kanola yağı kalitesine göre ayrılır: Düşük kaliteli olan yağlar yakıt elde edilen fabrikalara gönderilir. Bu yakıtın çevre kirliliğini önemli ölçüde azalttığı da belirtilmektedir. Elde edilen ham yağ işlenmek üzere, yem fabrikalarına, sanayi yağı ise fabrikalara ve rafinerilere gönderilir. Rafinerilerde rafine edilen yani arıtılan ham kanola yağı ise, sıvı yemeklik yağ ve margarin üretiminde kullanılır.
Dikkat Erusik Asit!
Türkiye de ise ilk olarak Trakya da ekimine başlanmıştır. Ancak bu bitkinin yağında insan sağlığına zararlı erusik asit bulunması nedeniyle 1979 yılında ekimi yasaklanmıştır. Erusik asit, tekli doymamış bir omega-9 yağ asididir. 1970’lerin başında yapılan laboratuvar hayvanları üzerindeki çalışmalar yüksek dozda erusik asit alımının toksik yani zehirli etki yarattığını gözlemlemiştir.Her ne kadar insanda uzun süreli kullanımının toksik etki yarattığına dair bir rapor bulunmasa da yayımlanan raporlar insanların yüksek erusik asit içeren yağlardan uzakşmasına yol açmıştır. Daha sonra yapılan çalışmalar sonucu erusik asit bulunmayan türler geliştirilmiştir. Kanola yağı, kolza yağından farklı olarak daha düşük erusik asit seviyesine sahip kolza tohumlarından elde edilmektedir.
Kanola Yağındaki Yağ Asitleri
Düşük erusik asitli kolza yağı veya kanola yağı, sık kullanılan bitkisel yağlar arasında en az doymuş yağ asitleri oranına sahiptir. Bu oran % 7’dir. Günümüz diyetlerinde doymuş yağ asidi oranları düşürülmeye çalışılmaktadır. Çünkü doymuş yağlar kolesterol seviyesinin artmasına neden olmaktadır. Bu da kalp hastalıkları riskini ortaya çıkarmaktadır. Kanola yağı içerdiği oleik asit adı verilen tekli doymamış yağ asitlerinden dolayı koroner kalp hastalıklarının azalmasında önemli rol oynar. Tekli doymamış yağlar oda sıcaklığında sıvı formda iken buzdolabına konduğunda yavaş bir biçimde katılaşmaya başlamaktadır. Avokado, fındık, fıstık, ceviz, badem yağı, zeytinyağı, kanola yağı, susam yağı tekli doymamış yağlardır.
Kanola Yağının Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Kanola yağı içerdiği yağ asitleri sebebiyle sağlık üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Bu etkiler:
- Derinin sağlıklı kalması.
- Büyüme, görme, üreme gibi yaşamsal faaliyetler üzerinde olumlu etkiler.
- İmmun sistemi iyileştirme.
- Kan kolesterol seviyesini düşürme şeklinde sıralanmaktadır.
Aynı zamanda kanola yağı, E vitamini açısından zengindir. İki tatlı kaşığı tüketilmesi bir kişinin günlük E vitaminin beşte birini karşılamaktadır. E-vitamini beslenmede önemli bir yere sahiptir. Yağ asitlerinin emilimini artırır, antioksidan etkiye sahiptir ve serbest radikallerin de oluşumunu önler. Buna bağlı olarak pek çok hastalık ve erken yaşlanmanın önlenmesine yardımcı olmaktadır.
Kanola Yağı Alınırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Olumlu etkilerinin yanı sıra büyük ölçüde rafine edilmesi, üretimi esnasında yüksek ısıya ve kimyasala maruz kalması gibi olumsuz yanları da bulunmaktadır. Ağartma ve koku giderme işlemleri sonucunda üretilen yağ kimyasallara maruz kalmaktadır. Rafine etme işlemi sonucunda gerekli olan ve sağlığa yararlı yağ asitleri, antioksidanlar ve vitaminlerde azalma olmaktadır. Bu sebeple alacağımız yağın soğuk sıkım olması besinsel değerde azalma olmasını büyük ölçüde önlemektedir. Ancak marketlerde satışa sunulan yağlar çoğunlukla rafine edilmiştir. Bu noktada iyi bir tüketici olarak seçimlerimizi yaparken güvendiğimiz markalardan, iyi bir etiket okuması yaparak ve besinsel değeri göz önünde bulundurarak satın almalıyız.
Gıda Endüstrisi Haricinde Kullanım Alanları Nelerdir?
Kanola yağının gıda endüstrisi haricinde kozmetik endüstrisinde de alanlardaki kullanımı da bulunmaktadır. Bunlar: kanola sterolleri ve kanola jelidir. Kanola sterolleri, bitkisel kaynaklı ve kanola tohumunun bir ekstresidir . Deri bakımında nemlendirici olarak kullanılmaktadır. Kanola jeli ise deri üzerinde film bir tabaka oluşturarak sudan etkilenmez. Doğal bitkisel kaynaklı bir üründür. Deriyi yumuşatma , renklendirme ve koruma etkileri bulunmaktadır.
MERAKLISINA:
