Avrupa Birliği (AB)’den coğrafi işaretli ürünlerimizin sayısı her geçen gün artıyor. Son olarak, Bingöl Balı AB’den coğrafi işaretli 23. ürünümüz oldu. Daha nicelerine…
Coğrafi İşaret Nedir?
Coğrafi işaret, ayırt edici özelliği ile öne çıkan ve bulunduğu bölge ile özdeşleşen ürünlere verilen işarettir. Sadece tarım ürünleriyle sınırlı değildir. İnsan eliyle yapılan ürünleri de kapsamaktadır.
Menşe Adı ve Mahreç İşareti olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Menşe Adları sadece ait oldukları coğrafi bölgede üretilmektedir. Çünkü, ürün niteliklerini sadece o bölgede üretildiğinde kazanmaktadır. Örnek olarak Malatya Kayısısı verilebilir.
Ürünün belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bir coğrafi bölge ile özdeşleşmesi; üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin sınırları belirlenmiş coğrafi alanda yapılmasını gerektiren coğrafi işaretlere de Mahreç İşareti denir. Örnek olarak Antep Baklavası verilebilir.
Önemi Nedir?
Coğrafi işaret tescili, bir hukuki koruma sistemidir. Ürüne kalite ve özgünlük garantisi vermekte, kültürel ve geleneksel mirasın korunmasını sağlamaktadır. Ayrıca ürünün ticari değer artışı açısından da önemlidir. Yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek, kültürel değerleri korumak ve ürün taklitçiliğiyle mücadele etmek amacıyla kullanılmaktadır. Turizme de katkısı vardır.
Bir Ürünün Coğrafi İşaret Tescili Alabilmesi İçin Sahip Olması Gereken Özellikler Nelerdir?
- Ürünün ismi tüketiciler arasında iyi bir üne sahip olmalıdır.
- Benzerlerine kıyasla tanınmış bir özgünlüğü bulunmalıdır.
- Özellikle hammadde üretimi ve işleme süreci sınırlandırılmış bir coğrafi alanda gerçekleştirilmelidir.
- Ayrıntılı şekilde tanımlanmış özel bir üretim sürecinin ürünü olmalı ve ayrıca gerekli kalite standartlarına uymalıdır.
Ülkemizde Türk Patent ve Marka Kurumu’nun verdiği tescilin yanı sıra AB onaylı tescili almak da önemlidir. Bunun için öncelikle TÜRKPATENT’e başvuru yaparak ülkemizde coğrafi işaret tescilinin gerçekleştirilmesi gereklidir. Ardından Türk Patent ve Marka Kurumu aracılığı ile başvurular Avrupa Komisyonu’na gönderilmektedir.
AB Tescilli Ürünlerimiz
- Gaziantep Baklavası
- Aydın İnciri
- Malatya Kayısısı
- Aydın Kestanesi
- Milas Zeytinyağı
- Bayramiç Beyazı
- Taşköprü Sarımsağı
- Giresun Tombul Fındığı
- Antakya Künefesi
- Suruç Narı
- Çağlayancerit Cevizi
- Gemlik Zeytini
- Edremit Zeytinyağı
- Milas Yağlı Zeytini
- Ayaş Domatesi
- Maraş Tarhanası
- Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini
- Ezine Peyniri
- Safranbolu Safranı
- Aydın Memecik Zeytinyağı
- Araban Sarımsağı
- Osmaniye Yer Fıstığı
- Bingöl Balı
Sonuç itibariyle, AB onaylı coğrafi işaret tescilli ürün sayımız Osmaniye Yer Fıstığı ve Bingöl Balının eklenmesiyle birlikte 23’e yükselmiştir. Ayrıca Bingöl Balı AB coğrafi işaret tescilli ilk balımız olmayı başarmıştır.
Nihayetinde Avrupa Birliği süreci devam eden 53 coğrafi işaret ve 5 geleneksel ürün adıyla ilgili çalışmaların devam ettiği bildirilmiştir.
Buradan hareketle ürünlerimizin uluslararası alanda daha çok tanınması dileğiyle…
Ayrıca Meraklısına;
Bayramların Gözde Tatlısı: Baklava
KAYNAKLAR
[1] (07.12.2023). Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Son olarak Ezine Peyniri AB’den coğrafi işaret tescili alan 18. ürün oldu. https://www.tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid=29925&lst=MansetListesi.
[2] (23.12.2023). Türk Patent ve Marka Kurumu. Avrupa birliğinde coğrafi işaret. https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/avrupa-birli%C4%9Finde-co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret.
[3] (11.10.2023). Bu yıl Avrupa Birliği’nde tescil edilecek beş coğrafi işaretli ürünümüz daha var. https://www.gastronomiturkey.com/haber/bu-yil-avrupa-birligi-nde-tescil-edilecek-bes-cografi-isaretli-urunumuz-daha-var-h16014.
[4] Oraman, Y. (2015). Türkiye’de coğrafi işaretli ürünler. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 76-85.
[5] Çalışkan, V., & Hasan, K. O. Ç. (2013). BÜTÜN YÖNLERİYLE TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARETLERİN DAĞILIŞ ÖZELLİKLERİNİN VE COĞRAFİ İŞARET POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 193-214.
[6] (10.07.2024). Avrupa Birliği tarafından tescillenen ürün sayımız 23’e yükseldi. https://www.trthaber.com/haber/turkiye/avrupa-birligi-tarafindan-tescillenen-urun-sayimiz-23e-yukseldi-867547.html.
